کد مطلب:51600 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » متفرقه

ديدگاه اسلام در مورد تعصبات قوي و نژادي چيست؟

اسلام نه تنها به اين احساسات تعصب آميز توجهي نكرد، بلكه با شدت با آنان مبارزه كرد. قرآن كريم در كمال صراحت فرمود: «يا اَيَّها النّاسُ اِنّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ اُنْثي وَ جَعَلْناكُمْ شُعوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفوا اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَاللهِ اَتْقيكُمْ» حجرات/13 [اي مردم، ما همة شما را از يك مرد و يك زن آفريديم و شما را گروهها و قبيلهها قرار داديم تا به اين وسيله يكديگر را بشناسيد، گراميترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شماست.] اين آيه و بيانات و تأكيد رسول اكرم(ص) و طرز رفتار آن حضرت با غير اعراب و نيز قبايل مختلف عرب، راه اسلام را كاملاً مشخص كرد.
به اعتراف همة مورخين، حضرت رسول اكرم(ص) در مواقع زياد اين جمله را تذكر ميداد: «اَيَّهَا النّاسُ كُلُّكُمْ لِادَمَ وَ ادَمُ مِنْ تُرابٍ، لا فَضْلَ لِعَرَبِيٍّ عَلي عَجَمِيٍّ اِلاّ بِالتَّقْوي» تحف العقول/34 [همة شما فرزندان آدم هستيد و آدم از خاك آفريده شده است، عرب نميتواند بر غير عرب دعوي برتري كند مگر به پرهيزكاري.]
پيغمبر اكرم(ص) در روايتي افتخار به اقوام گذشته را يك چيز گندناك ميخواند و مردمي را كه بدين گونه كارها خود را مشغول ميكنند به «جُعِل» [سوسك] تشبيه ميكند. اصل روايت چنين است: «لِيَدَعْنَ رِجالٌ فَخْرَهُمْ بِأَقْوامٍ، اِنَّما هُمْ فَحْمٌ من فحم جَهَنَّمَ اَوْ لَيَكونَنَّ اَهْوَنَ عَلَي اللهِ مِنَ الْجِعْلانِ الَّتي تَدْفَعُ بِاَنّفِهَا النَّتَنَ» (سنن ابيداود،2/624) [آنان كه به قوميت خود تفاخر ميكنند، اين كار را رها كنند و بدانند كه آن مايههاي افتخار جز زغال جهنم نيستند و اگر آنان دست از اين كار نكشند، نزد خدا از جعلهايي كه كثافت را با بيني خود حمل ميكنند پستتر خواهند بود.]
پيغمبر اكرم(ص) سلمان ايراني و بلال حبشي را همان‎گونه با آغوش باز ميپذيرفت كه فيالمثل ابوذر غفاري و مقداد بن اسود كِنْدي و عمار ياسر را ، و چون سلمان فارسي توانسته بود گوي سبقت را از ديگران بربايد به شرف «سَلْمانَ مِنّا اَهْلَ الْبَيْتِ» (سفينه البحار، مادة «سلم») نائل شد.
رسول اكرم(ص) همواره مراقبت ميكرد كه در ميان مسلمين پاي تعصبات قومي به ميان نيايد. در جنگ احد يك جواني ايراني در ميان مسلمين بود. اين جوان مسلمان ايراني پس از آنكه ضربتي به يكي از افراد دشمن وارد آورد، از روي غرور گفت: «خُذْها وَ اَنَا الْغُلامَ الْفارِسِيّ» [يعني اين ضربت را از من تحويل بگير كه منم يك جوان ايراني.] پيغمبر اكرم(ص) احساس كرد كه هماكنون اين سخن تعصبات ديگران را برخواهد انگيخت؛ فوراً به آن جوان فرمود كه چرا نگفتي منم يك جوان انصاري؛ (سنن ابي داود،2/625.) يعني چرا به چيزي كه به آيين و مسلكت مربوط است افتخار نكردي و پاي تفاخر قومي و نژادي را به ميان كشيدي؟

---

تعصبات نژادي از نظر اسلام
شهيد مطهري